Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 18-06-2018 r. – 0115-KDIT2-2.4011.185.2018.2.ŁS

Czy otrzymane i opisane przez Wnioskodawczynię dodatkowe odszkodowanie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych? Jeżeli tak, to według jakiej stawki podatkowej?

UZASADNIENIE

W dniu 24 kwietnia 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek, uzupełniony w dniu 5 czerwca 2018 r., o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zastosowania zwolnienia przedmiotowego.

We wniosku i jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

Przez wiele lat Wnioskodawczyni była pracownikiem banku. Jej ostatnim pracodawcą był (..). z siedzibą w W. W dniu 15 grudnia 2016 r. Bank zawarł z organizacjami związkowymi porozumienie w sprawie przyczyn i warunków grupowego zwolnienia pracowników. Ww. porozumienie przewidywało, że zwalniani na ustalonych zasadach pracownicy otrzymają zarówno odprawę, jak i odszkodowanie z tytułu utraty pracy w wysokości uzależnionej od długości okresu zatrudnienia u pracodawcy. Porozumienie nie precyzowało bliżej i nie wyjaśniało powodów, dla których przysługuje pracownikowi zarówno odprawa, jak i odszkodowanie. Na podstawie ww. ugody ze związkami zawodowymi pracodawca, czyli (..)., zawarł z Wnioskodawczynią indywidualne porozumienie o rozwiązaniu umowy o pracę, które zostało podpisane w dniu 30 marca 2017 r. Porozumienie to przewidywało, że umowa o pracę ulega rozwiązaniu z dniem 30 czerwca 2017 r. Na mocy indywidualnego porozumienia z dnia 30 marca 2017 r. pracodawca wypłacił Wnioskodawczyni z tytułu odprawy i dodatkowego odszkodowania łączną kwotę 140.500 zł.

W uzupełnieniu Wnioskodawczyni wskazała, że została wytypowana przez pracodawcę do objęcia zwolnieniami grupowymi. Pracodawca zaproponował Wnioskodawczyni zawarcie porozumienia o rozwiązaniu stosunku pracy. Wnioskodawczyni wyraziła zgodę na zawarcie porozumienia i rozwiązanie z Nią umowy o pracę w drodze porozumienia stron w trybie art. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Gdyby Wnioskodawczyni nie wyraziła zgody, umowa o pracę zostałaby z Nią rozwiązana przez pracodawcę w trybie wypowiedzenia. Źródłem prawa pracy jest umowa o pracę z pracodawcą, która musi respektować ustalenia zawarte w porozumieniu zawartym między pracodawcą a organizacjami związkowymi. Wnioskodawczyni wskazuje, że źródłem prawa pracy jest umowa o pracę a porozumienie ze związkowymi organizacjami można nazwać pochodnym źródłem prawa pracy, które pracodawca musi przestrzegać.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy otrzymane i opisane przez Wnioskodawczynię dodatkowe odszkodowanie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych? Jeżeli tak, to według jakiej stawki podatkowej?

Zdaniem Wnioskodawczyni, odszkodowanie, które otrzymała od pracodawcy z powodu utraty pracy, nie powinno podlegać opodatkowaniu. Przepis art. 21 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje katalog przychodów, które są wolne od podatku dochodowego. Wprawdzie przepis ten przewiduje liczne wyjątki od tej zasady, to jednak nie obejmuje on przypadku Wnioskodawczyni.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 200 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie zaś do art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodu są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Natomiast w myśl art. 12 ust. 1 powołanej ustawy za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy.

Stosownie zaś do art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ­ w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2017 r. ­ podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 29-30f, pobiera się od podstawy jego obliczenia według skali, zgodnie z którą dla podstawy obliczenia podatku w złotych do kwoty 85.528 zł podatek wynosi 18% minus kwota zmniejszająca podatek, natomiast dla podstawy obliczenia podatku w złotych ponad kwotę 85.528 zł podatek wynosi 15.395 zł 04 gr plus 32% nadwyżki ponad 85 528 zł minus kwota zmniejszająca podatek (tzw. opodatkowanie na zasadach ogólnych – według skali).

Z kolei art. 27 ust. 1a ww. ustawy – w brzemieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2017 r. – stanowi, że kwota zmniejszająca podatek, o której mowa w ust. 1, odliczana w rocznym obliczeniu podatku, o którym mowa w art. 34 ust. 7 lub w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, wynosi:

1. 1.188 zł – dla podstawy obliczenia podatku nieprzekraczającej kwoty 6.600 zł;
2. 1.188 zł pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 631 zł 98 gr x (podstawa obliczenia podatku – 6.600 zł) ÷ 4.400 zł, dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 6.600 zł i nieprzekraczającej kwoty 11.000 zł;
3. 556 zł 02 gr – dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 11.000 zł i nieprzekraczającej kwoty 85.528 zł;
4. 556 zł 02 gr pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 556 zł 02 gr x (podstawa obliczenia podatku – 85.528 zł) ÷ 41.472 zł, dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 85.528 zł i nieprzekraczającej kwoty 127.000 zł.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że przez wiele lat Wnioskodawczyni była pracownikiem banku. Jej ostatnim pracodawcą był (..) z siedzibą w W. W dniu 15 grudnia 2016 r. Bank zawarł z organizacjami związkowymi porozumienie w sprawie przyczyn i warunków grupowego zwolnienia pracowników. Ww. porozumienie przewidywało, że zwalniani na ustalonych zasadach pracownicy otrzymają zarówno odprawę, jak i odszkodowanie z tytułu utraty pracy w wysokości uzależnionej od długości okresu zatrudnienia u pracodawcy. Porozumienie nie precyzowało bliżej i nie wyjaśniało powodów, dla których przysługuje pracownikowi zarówno odprawa, jak i odszkodowanie. Na podstawie ww. ugody ze związkami zawodowymi pracodawca, czyli (..)., zawarł z Wnioskodawczynią indywidualne porozumienie o rozwiązaniu umowy o pracę, które zostało podpisane w dniu 30 marca 2017 r. Porozumienie to przewidywało, że umowa o pracę ulega rozwiązaniu z dniem 30 czerwca 2017 r. Na mocy indywidualnego porozumienia z dnia 30 marca 2017 r. pracodawca wypłacił Wnioskodawczyni z tytułu odprawy i dodatkowego odszkodowania łączną kwotę 140.500 zł. Wnioskodawczyni wskazała, że została wytypowana przez pracodawcę do objęcia zwolnieniami grupowymi. Pracodawca zaproponował Wnioskodawczyni zawarcie porozumienia o rozwiązaniu stosunku pracy. Wnioskodawczyni wyraziła zgodę na zawarcie porozumienia i rozwiązanie z Nią umowy o pracę w drodze porozumienia stron w trybie art. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Gdyby Wnioskodawczyni nie wyraziła zgody, umowa o pracę zostałaby z Nią rozwiązana przez pracodawcę w trybie wypowiedzenia. Źródłem prawa pracy jest umowa o pracę z pracodawcą, która musi respektować ustalenia zawarte w porozumieniu zawartym między pracodawcą a organizacjami związkowymi. Wnioskodawczyni wskazuje, że źródłem prawa pracy jest umowa o pracę a porozumienie ze związkowymi organizacjami można nazwać pochodnym źródłem prawa pracy, które pracodawca musi przestrzegać.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666 , 2138 i 2255 oraz z 2017 r. poz. 60 i 962), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Należy zaznaczyć, że powyższym zwolnieniem objęte są tylko odszkodowania i zadośćuczynienia i to tylko te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r., poz. 917 ze zm.), z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a-g zacytowanego przepisu.

Zgodnie natomiast z art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

Ponadto należy podkreślić, że ww. zwolnienie jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania co oznacza, że wszelkie odstępstwa od tej zasady muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane zgodnie z wykładnią literalną. W związku z tym tylko otrzymanie odszkodowania lub zadośćuczynienia opisanego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pozwala na zastosowanie przedmiotowego zwolnienia.

W świetle powyższego stwierdzić należy, że zastosowanie zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymaga łącznego spełnienia następujących warunków:

1. otrzymane świadczenie musi być odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem,
2. odszkodowanie lub zadośćuczynienie musi być przyznane na podstawie:
   InterpretacjeInterpretacje podatkowe